[warning]Klik op tekening voor vergroting[/warning]
Duurzame ecologische verbindingen
Opgesteld door Ferdy van Strijen, Ernst-Jan Mulderij en Rinus Hofs Amstelveen 13 maart 2008
Doel is het borgen van de bestaande dan wel te ontwikkelen ecologische verbindingen in ieders werkgebied.
Ecologische verbindingen treffen we aan bij:
Watergangen:
– kanalen, vaarten, sloten, vijvers, beken, rivieren, zandgaten etc.
Groenstructuren:
– laanbeplantingen, parken, begraafplaatsen, bosplantsoen, bossen etc.
Wegen en Spoorlijnen.
– bermen, taluds, singels
Voorwaarde is een vastgestelde groenstructuur met inbedding van de ecologische verbindingen.
Noodzakelijk is de structuur van stad of dorp goed in beeld te hebben. Intergraliteit is een noodzaak tot het succes van het beheer en onderhoud ecologische verbindingen.
In de voorjaarsbijeenkomst is dit onderwerp besproken. De vragenlijst is naar alle TIF leden gemaild met het verzoek de vragen te bespreken in de eigen organisatie en voor 1 september de uitkomsten terug te sturen voor verwerking. Gereageerd hebben Leiden, Lelystad, Apeldoorn, Amstelveen, Delft en Den Helder.
1. Is de ecologische structuur in jouw gemeente vastgesteld? Zo ja. Hoe. Zo niet, waar ligt dat dan aan?
Apeldoorn: Deze is door de raad vastgesteld. Als een beleidsdocument. Ecologische structuur
Vastgelegd op beheerniveau kaart en op groenstructuur kaart…zijn overigens wel verouderd en er ligt een voornemen deze te actualiseren….waarschijnlijk 2009.
Lelystad: In Groenstructuurplan aug.’97 en Natuur in de stad 020207 zijn ecologische structuren aangegeven: Niet vastgesteld maar richtinggevend en in afwachting van Structuurplan Lelystad 2015. Geen vastgestelde thema’s , maar integrale plannen.
Amstelveen: Het Groenstructuurplan is leidend. In het plan is een paragraaf met kaart gewijd aan het onderdeel ecologische structuren. Op dit moment ter vaststelling bij de raad. Het nieuwe aangepaste groenstructuurplan is gebaseerd op het oude groenstructuurplan en het landschapsplan. Meegenomen zijn de bepalingen in het Waterplan van het waterschap en de Provinciale ecologische hoofdstructuur (Groene As). Het is een sterk ingekort rapport geworden wat voor iedereen toegankelijk moet zijn.
Delft: Ja in het beleidsplan “ Ruimte voor natuur” van het vakteam Milieu.
Den Helder: Er is een groenbeleidsplan vastgesteld met een paragraaf ecologie. Verder zijn er uitgebreidere notities opgesteld over het ecologisch beheer. Deze zijn niet vastgesteld.
2. Zijn er richtlijnen opgesteld voor planologen, projectontwikkelaars of ruimtelijke ontwikkelingen?
Apeldoorn: Staan wel vermeld in het vastgestelde beleidsstuk, maar of dit nog bij iedereen evengoed bekend is wordt betwijfeld. Dit geeft al aan dat er weer eens aandacht aan gegeven moet worden. Ons beleid is al heel wat jaren oud en nodig aan een update toe. De kaarten worden als richtlijnen meegegeven bij nieuwe ontwikkelingen en toetsingen….. ligt nog wel een moeilijkheid: stadsuitbreidingen knabbelen aan ecologische structuren in nieuw te ontwikkelen gebieden…. In de nieuwe bestemmingsplannen zijn de groene wiggen van de groene mal veiliggesteld.
Lelystad: Structuurplan Lelystad 2015, KwaliteitsStuctuurPlan, Groenstructuurplan, Waterplan, Bosbeleidsplan, Natuur in de stad (toestbare doelen, inventarisatie, kansen en knelpunten, monitoring en evaluatie)
Amstelveen: Het plan is een leidraad voor de gebruiker. Echter de bepalingen worden niet zo hard gesteld als je in het ecologisch kader zou wensen. Op dit moment worstelt de politiek met de keuzes die gemaakt moeten worden t.a.v. ononderbroken groene en ecologische structuren.
Delft: Ja, via ruimtelijke ordening.
Den Helder: Er zijn richtlijnen opgesteld.
3. Wat zou er volgens jou in moeten staan?
Apeldoorn: Ten eerste plan op hoofdlijnen met daarin:
Doelstelling
Einddoel/eind beeld
Spelregels
Verantwoordelijkheden voor het tot stand komen van het plan /nadere uitwerking realisatie etc.
Betrokken organisaties
Duidelijke weergave van consensus of niet
Financiën
Vervolgens de uitwerkingsplannen om tot doel/doelstelling te komen.
uitgewerkt en welke discipline dit op zich neemt. Denk aan deelplannen of gebiedsplannen of doelsoort plannen etc.
Meting nul situaties.
Verantwoordelijkheden
Nader uitgewerkte financiën ( niet op detailniveau)
Delft: De betekenis van een ecologische zone. De gewenste verbeteringen in de zone. De manier waarop de zone in stand gehouden moet worden. Activiteiten die wel en niet toegestaan zijn in de zone.
Lelystad: Idee,wat, waar, hoe, wanneer, instandhouden en middelen (aanleg en beheer)
Den Helder: De ecologische hoofdstructuur, begrenzing ecologische linten, type linten.
4. Wat zou er volgens de planologen/ontwerpers in moeten staan?
Lelystad: Wat, waar, wanneer, instandhouden en middelen (aanleg en beheer)
Amstelveen: Welke mogelijkheden en onmogelijkheden zijn er om een ontwikkeling in gang te zetten.
Delft: De grenzen van de zone moeten duidelijk aangegeven zijn.
Aangeven wat wel en niet is toegestaan binnen de zone, met name ten aanzien van bouwplannen.
Beschrijving van het gebied, natte of droge zone.
De ecologische wensen en eisen voor de natuur.
Voor welke dierensoorten en plantensoorten de zone bedoeld is.
De vereiste breedte van de zone.
De ligging van de barrières in de zone.
Hoe de kwaliteit van het landschapschap versterkt kan worden.
De mogelijkheden om ecologische verbindingen te combineren met andere functies, bijv waterberging, rietcultuur, recreatie enz.
Den Helder: zie onder 3
5. Wat zou er volgens de beleidsmakers in moeten staan?
Lelystad: Wat, wanneer, instandhouden en middelen (aanleg en beheer)
Amstelveen: Welke belangen zijn er mee gediend. Lokaal en regionaal. Belangen om afwegingen te kunnen maken.
Delft:
Den Helder: Ecologische hoofdstructuur. Inrichting en beheer, zonering van het betreffende gebied.
6. Wat zou er volgens de handhavers in moeten staan?
Lelystad: Wat, wanner, instandhouden en middelen (aanleg en beheer)
Amstelveen: Heldere bepalingen die ingebed zijn in de APV.
Den Helder: De handhavers dienen te zorgen dat wat is vastgesteld door de beleidsmakers, en wat in bestek is opgenomen wordt uitgevoerd.
7. Wat zou er volgens de beheerders in moeten staan?
Apeldoorn: Ontwerpvisie waar eindbeelden en doelstellingen beschreven zijn….. niet alleen een esthetisch beeld maar ook doelstellingen van ecologische aard….. welke ecologische ontwikkelingen en welk niveau van natuurlijkheid wil je ontwikkelen??
Lelystad: Wat, wanneer, instandhouden en middelen (aanleg en beheer)
Amstelveen: Een heldere en duidelijke lange termijnvisie om de doelstelling te bereiken. Een beheerorganisatie die het gereedschap krijgt en behoudt om naar deze ecologische structuur te werken en over langere periode zijn kwaliteit weet te behouden.
Delft: Voor welk doel de zone aangelegd is en hoe dit doel het best bereikt en in stand gehouden kan worden.
Welke handelingen wanneer wel en wanneer niet wenselijk/toegestaan zijn.
Den Helder: De kaders vaststellen in nauwe samenwerking met collega´s om kwaliteit te realiseren van het aan te leggen gebied.
Opmerking Leiden t.a.v vragenlijst:
Om te komen tot de juiste onderwerpen is deze inventarisatie onder onze gelederen ok. Ik denk dat we in dit geval ook gebruik kunnen maken van al bestaande literatuur omtrent aanleg en ontwerp issues: het vernieuwende TIF element is de stripvorm waarin we het gaan opschrijven.
We kunnen per discipline komen tot de 10 gouden regels hoe om te gaan met de ecologische verbindingen. Vergelijk het met de folder van de bomenstichting in stripuitvoering hoe je om moet gaan bij werken in de buurt van bomen.
Reactie Leiden:
Het maken van een ’10 gouden regels’ poster is een goed idee. Het kan op een duidelijke manier voor een brede doelgroep, dus de mensen van de ‘werkvloer’, maar ook burgers en politici duidelijk maken wat er moet gebeuren. Een dergelijk inzicht heeft er in Leiden toe geleid dat beheerplannen tegenwoordig met veel plaatjes en weinig tekst worden gemaakt. Een aantrekkelijk stuk wordt eerder uit de kast gehaald dan die dikke boekwerken met ellenlange tabellen en intelligente teksten, zo blijkt ook in de praktijk.
INDELING PER BELEID, ONTWERPER, BEHEERDER EN HANDHAVER
Jullie hebben de regels ingedeeld per functie. Ik denk dat het handiger is om het per ontwikkelingsfase te doen. De taken die beschreven zijn per functie zijn niet overal bij de zelfde functie ingedeeld. Bijvoorbeeld het inventariseren en communiceren behoren bij onze gemeente ook bij de taken van de ontwerper, en het parkeren en bouwmaterialen probleem bij de handhaver.
Voorbeeld van onderwerpen in de ‘tipstrips’ per ontwikkelingsfase:
Initiatie:
groenstructuurplan à link met structuren buiten de gemeentegrens à flora en faunawet à relatie met andere doelen (recreatie, waterberging, bebouwing) à bepalen ecologische doelgroep à minimale maatvoering à onderzoek naar barrières à subsidies
Ontwerp:
inpassing beleidskaders inventarisatie terrein à informatie/input burgers à informatie/input beheer à doelgroep à maatvoering à verhouding open dicht water land à extra milieueisen (bijv. fijn stof) à verhouding toegankelijk ontoegankelijk à doorgaande recreatieve routes à integratie met andere doelen (bijv. waterberging, kabels en leidingen) à opstellen eindbeelden/beheervisie
Aanleg:
vergunningen à flora en faunawet / planning werkzaamheden à rekening houden met bestaande bomen à rekening houden met andere waardevolle elementen à manier van grond verwerken à manier van baggeren à opslag bouwmaterialen à type machinerie (zwaar of niet zwaar materieel)
Beheer:
uitgangspunt:eindbeelden/ beheervisie à methodiek à tijdstippen à frequentie à integratie met particuliere werkgroepen à gebruiksregels à werkplan à monitoren à evaluatie met andere disciplines (ontwerp, burgers, natuurvereniging)
Handhaving:
uitgangspunt:eindbeelden/ beheervisie à roering door derden à naleving gebruiksregels (hondenafschotgebod J) à vergunningen evenementen à samenwerking met burgers
Reactie Lelystad:
Ik kan me goed vinden in het voorstel van Leiden om de ontwikkelingsfases te gebruiken t.a.v. projectmatig werken. (In Lelystad net weer iets anders)
Initiatief (idee)
Definitie (wat)
Ontwerp (hoe)
Voorbereiding (hoe te maken)
Realisatie (maken)
Zorg (in standhouden)
De 10 gouden regels voor de beleidsmaker. Of als ontwikkelings- fase Initiatie (Leiden, Lelystad)
– vastleggen van de uitgangspunten, status van de terreinen
– inventariseren wat er al is.
– contact met omringende gemeenten, waterschap, landbouwschap.
– opstellen huisregels voor de gebruiker
– communicatie en voorlichting
De 10 gouden regels voor de planoloog/ontwerper. Of als ontwikkelings- fase Ontwerp (Leiden, Lelystad) Voorbereiding (Lelystad)
– inbedding in het groenstructuurplan
– zonering ten aanzien van het gebruik. Rust en donkerte
– de Flora en Faunawet
– creativiteit ten aanzien van fijnstof, waterberging e.d.
– toepassing gecertificeerde bouwstoffen
– voorbereiding
De 10 gouden regels in de ontwikkelingsfase Aanleg (Leiden) Realisatie (Lelystad) |
– de Flora en Faunawet
– Gekwalificeerd personeel. Kwaliteitscriteria bij aanneming
– Opdrachtgever – Opdrachtnemer
– Keuze materieel, werkmethode
– Revisie
De 10 gouden regels voor de beheerder voor het werken in ecologische verbindingen.
Of als ontwikkelingsfase Beheer (Leiden). Zorg (Lelystad)
– juiste tijdstip maaien. (bloeitijd, insporing)
– juiste apparatuur en methodiek (afruimen, takkenrillen)
– grondvermenging niet gewenst bij b.v. kabelleggers
– parkeren en opslag bouwmaterialen ongewenst.
– knelpunten apart vermelden in beheerplan
– monitoring en terugkoppeling
De 10 gouden regels voor de handhaver. Of als ontwikkelingsfase Handhaving (Leiden)
– intergraliteit
– evenementen en vergunningen
– illegale uitbreidingen/lozingen
– foutief gebruik